2018 Familie Sjaak van Wegen

In ons leven hebben wij veel verhalen gehoord over ontwikkelingen en problemen in Zuid Afrika en specifiek Friersdale. Maar nu ik ook in het werkgroepje “de denktank” mag deelnemen, wordt er nog meer nagedacht over de toekomst van woongemeenschap “Friersdale” en de toekomstige verbintenis tussen Holland en Friersdale. 

Dit heeft veel nieuwsgierigheid opgewekt, waardoor wij hebben besloten om een bezoek te gaan brengen aan Zuid Afrika. 

Aan de hand van diverse items omschrijven wij onze gedachte bij dit onderwerp.

De Oranje rivier is de bron van leven in dit gebied. Alleen langs deze rivier is sprake van plantaardig en dierlijk leven. Vanaf circa 1 a 2 kilometer afstand van de rivier verandert de vegetatie van groene struiken naar dorren planten.

In de dorpen Keimoes en Kakamas zijn enkele kleine winkels, een supermarkt (SPAR), en vele kleine kerkjes, scholen en overige voorzieningen. Fabrieken of bedrijven in de private sector hebben wij niet gezien. Alleen sporadisch een restaurant. In de dorpen is alleen een gemeentehuis, politiebureau, of een voorziening voor gezondheidszorg.

De kwaliteit van de locaties waar men leeft is nogal divers. Er zijn veel hutten, gemaakt van zinken golfplaten. Maar soms zie je ook een woning, opgebouwd met steen. Water wordt meestal centraal bij een vast punt ingenomen. Sommige huizen hebben elektriciteit. Vooral bij de woningen in de dorpen. Binnen de hutten en woonhuizen is meestal sprake van maar enkele verschillende ruimten. Koken (op een pot boven wat gloeiend hout) gebeurt veelal buiten het woonverblijf. 

Het school terrein, de klaskamers, het koshuis en de kerk in het middelpunt

Het is indrukwekkend om langs een heel lange weg met wijngaarden, hutten locaties en dor landschap ineens een terrein tegen te komen met hierop een kerk, heel veel losstaande klaslokalen, een sociaal centrum, een koshuis en circa 10 losstaande heel kleine woningen.

Als je de foto’s van 50 jaar geleden ziet en je bekijkt wat er nu is opgebouwd, dan realiseer je dat op deze locatie heel hard is gewerkt. Het hele terrein is volgebouwd. De velden (zandvlakte) voor voetbal en netbal zijn op het land van de naastgelegen boer. De maximale capaciteit van het terrein is bereikt. Deze locatie maakt het mogelijk om de vele kinderen die wonen tussen Keimoes en Kakamas een basis te geven voor hun verdere toekomst. 

Maar ook de volwassen bewoner uit het gebied vindt hier een plaats waar hij zijn geloof kan belijden, zijn sociale contacten kan onderhouden en sommige halen hier zelfs hun voedsel om te overleven.

In de periode dat kinderen naar school gaan (een periode van ongeveer 14 jaar) krijgen zij vanuit de school een minimale basis hoeveelheid aan voedsel. Voor de ontwikkeling van het lichaam van groot belang. Ook de lichaamsbeweging krijgt op school veel aandacht. Voetbal (met eigen gemaakte bal) en netbal zijn erg populair

Bij de school is een verblijf voor een groep kinderen, die op zeer grote afstand wonen. Tot tweehonderd kilometer. Eens in de vier weken gaan deze kinderen een weekend naar hun familie. Er is een koshuis moeder en koshuis vader. Het is eigenlijk een heel, heel groot gezin. Het is er erg gezellig. Er is een televisie aanwezig, wat de rust iets bewaard. Ongelofelijk is de populariteit van voetbal. De jongens konden mij beter vertellen wie de spelers en trainer waren van PSV, dan wij zelf. 

De diversiteit van het eten is heel beperkt. Iedere avond werd er wat brood gebakken door de kinderen. Ook was er een keer een braai (BBQ). Van een boer uit de buurt had het hoofd van de school wat slachtafval gehad van een schaap. De poten, darmen en de kop. Het was maar goed dat het al een beetje donker was. 

Groot voordeel van het koshuis is de begeleiding die deze kinderen krijgen. Zij hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om alles schoon te houden en eten klaar te maken. Maar ook is er toezicht op het maken van huiswerk.

Op de missie post is een grote behoefte aan water. De school met zeshonderd kinderen, tien bijbehorende woningen, de kerk en het kosthuis moeten van water worden voorzien. Er is geen waterleidingnet. Iedereen leeft van het water, vanuit de Oranje rivier. Vanuit één van de vele zijarmen wordt het water opgezogen door een pomp, die zijn energie (elektriciteit) haalt uit de onlangs geïnstalleerde zonnepanelen. Hierna wordt dit water 500 meter verder, naar de waterzuivering getransporteerd, waar het wordt gezuiverd. Afhankelijk van bestemming (toiletten of drinkwater) wordt er een meer uitgebreide zuivering gedaan. Hierna wordt het getransporteerd naar de diverse plekken op het terrein. 

Maar ook buiten de missiepost is er veel behoefte aan water. Als onmisbaar bestanddeel om te kunnen leven voor mens en dier, maar ook voor alle wijngaarden van de boeren. Omdat er heel weinig regenwater valt, moeten de druivenstruiken allemaal geïrrigeerd worden. De toevoer vanuit de meer dan 2.000 kilometer lange Oranjerivier wordt hiervoor via twee grote stuwdammen gestuurd qua permanente waterdoorstroming door het hele jaar heen. 

Een gevolg van deze troosteloze situatie is een vaak ongezonde leefstijl. Er wordt geleefd van dag tot dag. Er wordt niet nagedacht over de langere termijn. Van groter belang is het overleven op korte termijn. In een dergelijke situatie is het ook niet realistisch om veel ambitie over de toekomst te hebben. Er is geen toekomst doel om te willen realiseren. Om uit deze ellendige situatie te komen, wordt nogal eens een toevlucht gezocht naar het gebruik van sterke drank. En wat hiervan de consequenties zijn laat zich raden. 

Vanuit de school en vanuit de kerk wordt veel aandacht gegeven aan het voorkomen en tegengaan van drankmisbruik. Maar dit vergt erg veel tijd en energie. De echte oplossing is een stabiele privé situatie en een baan, van waaruit enige inkomsten worden ontvangen. Maar hiervoor moet er nog veel veranderen.

Ons is ook opgevallen dat de apartheid wettelijk dan wel is opgeheven, maar praktisch benaderd is er sprake van verschillende bevolkingsgroepen, die een minimale omgang met elkaar hebben. Alleen als het absoluut nodig is, dan is er onderling contact. Iedere bevolkingsgroep heeft zijn eigen scholen, eigen kerken waarvan zij lid zijn, eigen maatschappelijke organisaties etc. En de machtsverhoudingen zullen deze apartheid ook blijvend in stand houden. De verschillen onderling zijn zo groot, dat verandering hierin alleen met hele kleine stappen moet plaatsvinden. Anders ontstaat er chaos. Kennis (praktisch en theoretisch), kapitaal en ervaring moet bij alle bevolkingsgroepen aanwezig zijn, voordat stappen tot verandering kunnen worden ingezet.

We willen allemaal op deze wereld voor iedereen een menswaardig bestaan. Willen we dit bereiken dat moet er overal op aarde voedsel zijn en er moet een leefbare omgeving gecreëerd kunnen worden. Hierbij moet je niet altijd afhankelijk blijven van andere mensen. De mensen moeten zelfstandig ter plaatse een inkomen kunnen verwerven. Maar dit is nu juist een heel erg groot probleem. Ik weet niet hoe hoog de werkloosheid is. Maar ik heb percentages gehoord tot 90 procent. De ontwikkeling in de groei van het areaal wijnbouw, was positief. Dit betekende meer benodigde arbeid. Maar er is sprake van een heel grote toeloop van (nog goedkopere) arbeidskrachten uit Botswana en enkele andere omliggende landen. Een probleem waar heel Zuid Afrika mee heeft te maken (Er zijn schattingen dat 20 % van de bevolking illegaal is gekomen vanuit andere landen uit het werelddeel Afrika). In deze landen is de armoede nog groter, door oorlogen en politiek wanbeleid, waardoor mensen vluchten naar onder andere Zuid Afrika. 

Door de invulling van benodigde arbeid vanuit andere landen, stijgen niet de mogelijkheden voor het krijgen van werk voor de plaatselijke bevolking. Daarnaast is er door diverse oorzaken sprake van een grote bevolkingstoename. Dus in de komende decennia is er nog veel meer behoefte aan het krijgen van een baan. Hier staat tegenover dat het aanbod waarschijnlijk niet zal stijgen. Gevolg hiervan zal zijn een toenemende armoede en grotere afhankelijkheid van derden. 

Daarnaast is er een nieuw probleem bij gekomen. De president van Zuid Afrika, Cyril Ramaphosa, overweegt om in de toekomst grondonteigening van de boeren mogelijk te maken. Dit heeft als gevolg een grote waardedaling van de boerderijen en door de onzekerheid minder bereidheid tot nieuwe investeringen. Door de lagere investeringsbereidheid zal de werkgelegenheid niet groeien.

De Missiepost is een plaats van waaruit heel veel kinderen een basis krijgen om voorbereid te zijn op de toekomst. Kinderen krijgen een mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Volwassen krijgen vanuit de kerk een boodschap mee. Er is ruimte voor sociale ontspanning. Er wordt naar elkaar omgezien. In tegenstelling tot de westerse wereld, zijn er geen andere instanties die deze taken op zich nemen. Er is sprake van een overheid die, in tegenstelling tot wat wij gewend zijn, zich alleen bezig houdt met enige kernactiviteiten. Het voortbestaan van de missiepost, in welke vorm dan ook, is letterlijk van levensbelang. Zonder dit instituut is er niemand die deze verantwoordelijkheden op zich neemt. 

Onze inbreng en steun hierbij is ook in de komende generatie van groot belang. Hopelijk kan er met een gedeelde verantwoordelijkheid blijvend gestreefd worden naar een menswaardig bestaan voor iedereen. We kunnen trots zijn op hetgeen wat er tot nu toe is gerealiseerd. Maar de doelstellingen van de missie post moeten ook waargemaakt worden voor komende generaties.

Allereerst hopen wij dat de Zuid Afrikaanse regering krachtiger gaat worden. Meer samen met het bedrijfsleven gaat investeren in dit land, voor een betere werkgelegenheid. 

Maar ook de kerken kunnen een belangrijke rol spelen in de toekomst. Kerken moeten meer samen optrekken. Misschien dat de leden van de kerkgemeenschappen dan ook langzaam naar elkaar toegroeien.

Heel belangrijk is dat de bevolkingsgroei beheersbaar blijft. Er moet hiervoor beleid komen. 

Wij gaan ervan uit dat school en kerk hun belangrijke taken in Friersdale goed blijven vervullen. Als ook de lokale bevolking en overheid dan externe omstandigheden gaan creëren voor een betere en aantrekkelijkere omgeving, dan zullen ook de mensen in Friersdale een meer menswaardig bestaan gaan krijgen.